ბიოგრაფია
ზურაბ ანზორის ძე ნანობაშვილი დაიბადა 1969 წელს, თბილისში. დაამთავრა თბილისის შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრალური ინსტიტუტის სარეჟისორო ფაკულტეტი, სსრკ სახალხო არტისტის, ლ.იოსელიანის და გ.სიხარულიძის კურსი. სტაჟირება გაიარა იტალიაში, ჯორჯო სტრელერთან, PICCOLO TEATRO DI MILANO-ში.
Ханума. Ивановский музыкальный театр.
ზურაბ ნანობაშვილმა სადიპლომო სპექტაკლი "ცამეტი ვარსკვლავი" ივანოვოს დრამატულ თეატრში დადგა. 1996 წლიდან 2001 წლამდე მუშაობდა იქ რეჟისორად, შემდეგ კი - მთავარ რეჟისორად. ივანოვოში ხუთწლიანი მოღვაწეობის მანძილზე მან დადგა რამდენიმე გამორჩეული სპექტაკლი, მათ შორის - „მომწყინა, დემონო..."(ალექსანდრე პუშკინის პატარა ტრაგედიების მიხედვით) და „მარტოობის დღესასწაული" (ვ. კოროსტილოვი). ორივე ეს სპექტაკლი წარმატებით წარდგა ვოლოგდაში საერთაშორისო ფესტივალზე „ისტორიის ხმები" და დაჯილდოვდა დიპლომებით (1999 და 2001 წწ.) იგი თანამშრომლობდა ივანოვოს მუსიკალურ თეატრთან, სადაც დადგა "ხანუმა" ("ოქროს ნიღაბი" 1998, დიპლომი), "მხიარული ქვრივი" და მიუზიკლი "ალადინი".
2001 წელს ზურაბ ნანობაშვილი მიიწვიეს ვოლოგდას დრამატულ თეატრში სამხატვრო ხელმძღვანელად. დიდი ხნის ისტორიის, ჩამოყალიბებული ტრადიციების მქონე გუნდთან შეერთებისას, მან მოახერხა პირადი და შემოქმედებითი კონტაქტების დამყარება დასთან და თეატრის სხვა მუშაკებთან. ზურაბ ნანობაშვილის ხელმძღვანელობით კოლექტივის პროდუქტიული მოღვაწეობის წყალობით, თეატრით დაინტერესდნენ წამყვანი კრიტიკოსები, რუსეთის თეატრალურმა საზოგადოებამ კი, სასცენო წარმატებებზე დაიწყო საუბარი. ახლა კი ვოლოგდას სახელმწიფო დრამატული თეატრი სამართლიანად იკავებს ერთ-ერთ წამყვან ადგილს რუსეთის თეატრალურ სივრცეში.
ვოლოგდას სცენაზე ზურაბ ნანობაშვილმა გამოუშვა 40-ზე მეტი სხვადასხვა ჟანრის სპექტაკლი და განახორციელა რთული სასცენო იდეები. თავის შემოქმედებაში ის ყველაზე ხშირად მიმართავს კლასიკურ რუსულ და უცხოურ პიესებს, რის საფუძველზეც ქმნის მკვეთრ, ღრმა, თანამედროვე სპექტაკლებს, გულდასმით იცავს ნაწარმოების ტექსტს, სიუჟეტს და ძირითად პრობლემებს. ვოლოგდას დრამატული თეატრის სცენაზე სხვადასხვა წლებში წარმოდგენილი იყო ა.ნ. ოსტროვსკის პიესები: "ბალზამინოვ, ბალზამინოვ!.."(2002), "საკმარისი უბრალოება ყოველი ბრძენისთვის"(2005), "მომგებიანი ადგილი" (2009 გ. ), "ჭექა-ქუხილი" (2012); უ. შექსპირის "ზაფხულის ღამის სიზმარი" (2003), "მაკბეტი" (2006), "ჰამლეტი" (2012), "რიჩარდ II" (2014) ჟ. ბ. მოლიერის "ტარტიუფი" (2008), „დონ ჟუანი "(2013); ა.ს. გრიბოედოვის "ვაი ჭკუისგან" (2014); ბ. ბრეხტის „შიში და ომი" (2015); მ. ბულგაკოვის "მოლიერი" (2017).
2001 წელს ზურაბ ნანობაშვილი მიიწვიეს ვოლოგდას დრამატულ თეატრში სამხატვრო ხელმძღვანელად. დიდი ხნის ისტორიის, ჩამოყალიბებული ტრადიციების მქონე გუნდთან შეერთებისას, მან მოახერხა პირადი და შემოქმედებითი კონტაქტების დამყარება დასთან და თეატრის სხვა მუშაკებთან. ზურაბ ნანობაშვილის ხელმძღვანელობით კოლექტივის პროდუქტიული მოღვაწეობის წყალობით, თეატრით დაინტერესდნენ წამყვანი კრიტიკოსები, რუსეთის თეატრალურმა საზოგადოებამ კი, სასცენო წარმატებებზე დაიწყო საუბარი. ახლა კი ვოლოგდას სახელმწიფო დრამატული თეატრი სამართლიანად იკავებს ერთ-ერთ წამყვან ადგილს რუსეთის თეატრალურ სივრცეში.
ვოლოგდას სცენაზე ზურაბ ნანობაშვილმა გამოუშვა 40-ზე მეტი სხვადასხვა ჟანრის სპექტაკლი და განახორციელა რთული სასცენო იდეები. თავის შემოქმედებაში ის ყველაზე ხშირად მიმართავს კლასიკურ რუსულ და უცხოურ პიესებს, რის საფუძველზეც ქმნის მკვეთრ, ღრმა, თანამედროვე სპექტაკლებს, გულდასმით იცავს ნაწარმოების ტექსტს, სიუჟეტს და ძირითად პრობლემებს. ვოლოგდას დრამატული თეატრის სცენაზე სხვადასხვა წლებში წარმოდგენილი იყო ა.ნ. ოსტროვსკის პიესები: "ბალზამინოვ, ბალზამინოვ!.."(2002), "საკმარისი უბრალოება ყოველი ბრძენისთვის"(2005), "მომგებიანი ადგილი" (2009 გ. ), "ჭექა-ქუხილი" (2012); უ. შექსპირის "ზაფხულის ღამის სიზმარი" (2003), "მაკბეტი" (2006), "ჰამლეტი" (2012), "რიჩარდ II" (2014) ჟ. ბ. მოლიერის "ტარტიუფი" (2008), „დონ ჟუანი "(2013); ა.ს. გრიბოედოვის "ვაი ჭკუისგან" (2014); ბ. ბრეხტის „შიში და ომი" (2015); მ. ბულგაკოვის "მოლიერი" (2017).
კლასიკოსების ნაწარმოებების საფუძველზე შექმნილი სპექტაკლები ავითარებს რეჟისორის ზოგად იდეას რუსული და მსოფლიო კულტურის შესანარჩუნებლად აუცილებელი მორალური საფუძვლებისა და ღირებულებების ინტეგრალური სისტემის ჩამოყალიბების შესახებ. ზ.ა. ნანობაშვილის თითოეულ სპექტაკლში, ჩვენ ვხედავთ პროფესიონალის, რეჟისორის მტკიცე ხელწერას, რომელიც ექვემდებარება კომედიას და ტრაგედიას. სპექტაკლები ყოველთვის მცირე დეტალებამდეა გააზრებული: პერსონაჟების ხასიათის დეტალური დამუშავება, სპექტაკლის მკაფიო სცენოგრაფიული და პლასტიკური სახე, ორიგინალური მუსიკალური რიგი - ეს ყველაფერი მთლიანობაში განსაზღვრავს შედეგს – კონცეპტუალურად დამოწმებული რთული სცენური მოქმედება, რომელიც ყოველთვის აღქმადია მაყურებლისათვის.
ზ.ა. ნანობაშვილი არის შექსპირის ტრაგედიების ბრწყინვალე ინტერპრეტატორი: სპექტაკლები მაკბეტი (2006), ჰამლეტი (2012) და რიჩარდ II (2014) სახლის ნგრევის, ოჯახური კავშირის გაწყვეტის, დინასტიის შეცვლაზეა. მაგრამ თუ ჰამლეტმა თავისი სიცოცხლით ზღო საკუთარი და პოლონიუსის ოჯახის დანგრევისათვის მას შემდეგ, რაც სრულად იძია შური, რიჩარდი უფრო უდანაშაულო მსხვერპლია, რომელმაც ჯვარცმით გამოისყიდა თავისი ცოდვები. ვლადიმერ სპეშკოვი თავის სტატიაში "ისტორიის ხმები - წმინდანები და ვნებულნი" ასე ასახავს სპექტაკლის "რიჩარდ II" სიმბოლიკას : „სიმაღლის და სიმდაბლის, მიწისა და ჰაერის, მოქმედებისა და გრძნობის, ნებისყოფის და მორჩილების თემა... ადამიანი-მსხვერპლი ამ სპექტაკლში არის რიჩარდ II(რეჟისორი ცვლის ისტორიას, ყოფილი მეფის მანკიერებები და შეცდომები არ აინტერესებს. ის უპირველეს ყოვლისა მსხვერპლია, საკუთარი ვნებების მატარებელი) ჰაერის ადამიანი. ხოლო მიწის ადამიანი, მოქმედების კაცი აქ ჰენრი ბოლინგბროკია, მომავალი ჰენრი IV. სიუჟეტი მკაფიოდ არის მოთხრობილი, არსებობს მრავალი ასოციაცია სხვადასხვა დროისა და ხალხის ისტორიულ პერსონაჟებთან (გამახსენდა ჩვენი ტანჯული ნიკოლოზ II), ანტაგონისტების როლისთვის მსახიობების არჩევანი ძალიან ზუსტია".
"Бальзаминов! Бальзаминов!.."
Премьера спектакля, 2003 год
ზურაბ ნანობაშვილის უდავო დამსახურებაა ვოლოგდას დრამატული თეატრის სასცენო სივრცის მნიშვნელოვანი რეფორმირება, რაც შესაძლებელს ხდის სამსახიობო დასის, მათ შორის ახალგაზრდა შემადგენლობის, შემოქმედებითი პოტენციალის უფრო სრულად გამოვლენას. მისი ინიციატივით გახსნილ მცირე და კამერულ სცენებზე დადგმული სპექტაკლების პოპულარობა ყოველწლიურად იზრდება. ზურაბ ნანობაშვილს გაუჩნდა რამდენიმე ღია სცენის პლატფორმის შექმნის იდეა: სცენა ეპისკოპოსის ბაღში თუ პარკში, უნიკალური სცენა თეატრის სახურავზე, დამოუკიდებელი სასცენო სტრუქტურები, რომლებიც კარგადაა მორგებული ვოლოგდას კრემლის არქიტექტურას. საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ჟიურიმ დააჯილდოვა სპექტაკლები "კარამაზოვები და ჯოჯოხეთი" (2007), "რიჩარდ II" (2014), "წმინდა სავანე" (2016 წ.), რომელნიც გაიმართა ვოლოგდას კრემლის კედლებში. ფესტივალზე „ისტორიის ხმები" ნანობაშვილი არაერთხელ დაჯილდოვდა: ა. ა.სემიონოვის პრემიით თეატრალური ხერხებით ისტორიულ- არქიტექტურული სივრცის წარმატებული ათვისებისათვის. თეატრმცოდნე კაპიტოლინა კოკშენევა კი, სპექტაკლის „წმინდა სავანე" შესახებ წერს: „ზურაბ ნანობაშვილმა შექმნა განსაკუთრებული სპექტაკლი, ჩანერგა იგი კონსისტორიის ეზოს ისტორიულ-კულტურულ სივრცეში. სპექტაკლმა „წმინდა სავანე" მაშინვე შეიძინა განსაკუთრებული მხატვრული სტატუსი, რომელშიც თავად ადგილმა („სივრცის დიქტატურა") ლამის მსახიობებთან გათანაბრებული „შემსრულებლის" ფუნქცია იტვირთა - ყოველ შემთხვევაში, მსახიობისგან მოითხოვდა განსაკუთრებულ ფსიქო-ფიზიკურ მდგომარეობას, რომელიც დაფუძნებულია „ბუნებრიობაზე", რაც ჩვეულებრივ სცენაზე რთულად მისაღწევია. <…> რეჟისორმა გაბედა სივრცითი და სიმბოლური აზროვნება. გაბედა რუსული შუა საუკუნეების აქტუალიზება ვოლოგდას მაყურებლისთვის (ქვის კედლები, რომლებიც წარმოდგენის ისტორიულ „დეკორაციად" იქცა, აღმართულია 1671-1675 წლებში)." 2017 წელს „წმიდა სავანის" შემქმნელებს მიენიჭათ ვოლოგდას ოლქის სახელმწიფო (და სახელმწიფო ახალგაზრდული) პრემიები კულტურისა და ხელოვნების დარგში.
ვოლოგდას დრამატული თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელად ზურაბ ნანობაშვილის მუშაობის პერიოდში თეატრი ექვსჯერ გახდა საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის „ისტორიის ხმები" ლაურეატი. 2004 წელს თეატრმა მიიღო მონაწილეობა VI რუსულ თეატრალურ ფესტივალში "ოსტროვსკი ოსტროვსკის სახლში" (მცირე თეატრი, მოსკოვი) და მიიღო ფესტივალის დიპლომი სპექტაკლისთვის "ბალზამინოვ, ბალზამინოვ!..". 2007 წლიდან 2009 წლამდე თეატრი დაესწრო ჩვენებებს მოსკოვში ("არბატის შეხვედრები" ორგანიზებული იაბლოჩკინას სახელობის მსახიობის ცენტრალური სახლის მიერ, "გზა მშვიდობისა-ხელოვნების ახალგაზრდული ძალები". მოსკოვი - ვოლგის რეგიონი" - X საერთაშორისო ტელევიზიის დასკვნითი ეტაპი და თეატრალური ფესტივალი), ბელგოროდი (VII სრულიად რუსეთის თეატრალური ფესტივალი "რუსეთის მსახიობები - მიხაილ შჩეპკინი"), ტაგანროგი (საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი "ჩეხოვის სამშობლოში").
თეატრმა, ასევე, მოიარა მოსკოვი (ვოლოგდას ოლქის დღეები მოსკოვში), სანქტ-პეტერბურგი (სანქტ-პეტერბურგის ლენსოვეტის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრი), ნიჟნი ნოვგოროდი (ნიჟნი ნოვგოროდის გორკის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური დრამატული თეატრი), და ვოლოგდას რეგიონის დიდი ქალაქები (ჩერეპოვეცი, ველიკი უსტიუგი).
კოლექტივის შემოქმედებით საქმიანობაში განსაკუთრებული ადგილი უკავია უცხოურ ტურებს, რომელთა ორგანიზება და ხარისხი სამხატვრო ხელმძღვანელის - ზ. ნანობაშვილის უდავო მიღწევაა. ოცდაათწლიანი პაუზის შემდეგ, 2008 წელს თეატრი პირველად გაემგზავრა საზღვარგარეთ და წარმოადგინა სპექტაკლები „ზაფხულის ღამის სიზმარი" და „ზამთარი" ფინეთში, ჰელსინკიში. ხოლო 2009 წელს შედგა სპექტაკლის "ქალები. ფრაგმენტი" პრემიერა IV საერთაშორისო თეატრალურ ფესტივალზე -"შეხვედრები ოდესაში" (უკრაინა). სპექტაკლით "მარტოობის დღესასწაული. (ფიროსმანი)" თეატრი სლოვაკეთის თეატრალურ ფესტივალს ესტუმრა. ხოლო ბულგარეთის დედაქალაქ სოფიაში, რუსეთის მეცნიერებისა და კულტურის ცენტრში, გაიმართა პრეზენტაცია ვოლოგდას დრამატული თეატრის ისტორიაზე.
2010 წლის იანვრიდან 2012 წლის აგვისტომდე ზურაბ ნანობაშვილი პარალელურად ხელმძღვანელობდა ჩერეპოვეცის მუნიციპალურ კამერულ თეატრს. 2012 წლის სექტემბრიდან 2014 წლის თებერვლამდე მან შეითავსა ივანოვოს რეგიონალური დრამატული თეატრის მთავარი რეჟისორის თანამდებობა. როგორც მიწვეული რეჟისორს, დადგმული აქვს ორი ათეული სპექტაკლი რუსეთის სხვადასხვა ქალაქში და მის ფარგლებს გარეთ.
ზურაბ ნანობაშვილი ყოველთვის აქტიურ მონაწილეობას იღებს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. 2014 წელს იყო კულიკოვსკის სახელობის რეგიონული ფესტივალის "თეატრალური ყუბანი" ჟიურის წევრი, იგი გახდა მუსიკის შესახებ დოკუმენტური ფილმების პირველი ღია ფესტივალის ჟიურის წევრი MusicDocFest (2016), მიწვეული იყო სატელევიზიო ფილმების რუსულენოვანი ფესტივალის "ადამიანი და რწმენა" (2016) ჟიურიში. იყო გომელში (ბელორუსია, 2017) საერთაშორისო ფესტივალის „სლავური თეატრის შეხვედრები" ჟიურის წევრი, XIII საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის „ისტორიის ხმები" მომზადების საორგანიზაციო კომიტეტის წევრი. 2014 წელს ზ. ა. ნანობაშვილმა მონაწილეობა მიიღო მრგვალ მაგიდაში „თეატრი თანამედროვე სამყაროში - ადგილი. როლი. მისია" სანქტ-პეტერბურგის საერთაშორისო კულტურულ ფორუმზე, მომხსენებლად. თავის გამოსვლაში მან ყურადღება გაამახვილა პროვინციული თეატრის ცხოვრების პირობებზე, მის ჩაკეტილობასა და თვითკმარობაზე, ასევე თეატრისა და სახელმწიფოს ურთიერთობაზე.
ქალაქ ვოლოგდას კულტურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის ზ.ა. ნანობაშვილი დაჯილდოებულია სამკერდე ნიშნით „ვოლოგდას წინაშე დამსახურებისთვის" (2014 წ.). 2018 წლის 3 მაისს კი, რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის No182 ბრძანებულებით ვოლოგდას დრამატული თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს ზურაბ ნანობაშვილს მიენიჭა საპატიო წოდება „რუსეთის დამსახურებული არტისტი".
თეატრმა, ასევე, მოიარა მოსკოვი (ვოლოგდას ოლქის დღეები მოსკოვში), სანქტ-პეტერბურგი (სანქტ-პეტერბურგის ლენსოვეტის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრი), ნიჟნი ნოვგოროდი (ნიჟნი ნოვგოროდის გორკის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური დრამატული თეატრი), და ვოლოგდას რეგიონის დიდი ქალაქები (ჩერეპოვეცი, ველიკი უსტიუგი).
კოლექტივის შემოქმედებით საქმიანობაში განსაკუთრებული ადგილი უკავია უცხოურ ტურებს, რომელთა ორგანიზება და ხარისხი სამხატვრო ხელმძღვანელის - ზ. ნანობაშვილის უდავო მიღწევაა. ოცდაათწლიანი პაუზის შემდეგ, 2008 წელს თეატრი პირველად გაემგზავრა საზღვარგარეთ და წარმოადგინა სპექტაკლები „ზაფხულის ღამის სიზმარი" და „ზამთარი" ფინეთში, ჰელსინკიში. ხოლო 2009 წელს შედგა სპექტაკლის "ქალები. ფრაგმენტი" პრემიერა IV საერთაშორისო თეატრალურ ფესტივალზე -"შეხვედრები ოდესაში" (უკრაინა). სპექტაკლით "მარტოობის დღესასწაული. (ფიროსმანი)" თეატრი სლოვაკეთის თეატრალურ ფესტივალს ესტუმრა. ხოლო ბულგარეთის დედაქალაქ სოფიაში, რუსეთის მეცნიერებისა და კულტურის ცენტრში, გაიმართა პრეზენტაცია ვოლოგდას დრამატული თეატრის ისტორიაზე.
2010 წლის იანვრიდან 2012 წლის აგვისტომდე ზურაბ ნანობაშვილი პარალელურად ხელმძღვანელობდა ჩერეპოვეცის მუნიციპალურ კამერულ თეატრს. 2012 წლის სექტემბრიდან 2014 წლის თებერვლამდე მან შეითავსა ივანოვოს რეგიონალური დრამატული თეატრის მთავარი რეჟისორის თანამდებობა. როგორც მიწვეული რეჟისორს, დადგმული აქვს ორი ათეული სპექტაკლი რუსეთის სხვადასხვა ქალაქში და მის ფარგლებს გარეთ.
ზურაბ ნანობაშვილი ყოველთვის აქტიურ მონაწილეობას იღებს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. 2014 წელს იყო კულიკოვსკის სახელობის რეგიონული ფესტივალის "თეატრალური ყუბანი" ჟიურის წევრი, იგი გახდა მუსიკის შესახებ დოკუმენტური ფილმების პირველი ღია ფესტივალის ჟიურის წევრი MusicDocFest (2016), მიწვეული იყო სატელევიზიო ფილმების რუსულენოვანი ფესტივალის "ადამიანი და რწმენა" (2016) ჟიურიში. იყო გომელში (ბელორუსია, 2017) საერთაშორისო ფესტივალის „სლავური თეატრის შეხვედრები" ჟიურის წევრი, XIII საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის „ისტორიის ხმები" მომზადების საორგანიზაციო კომიტეტის წევრი. 2014 წელს ზ. ა. ნანობაშვილმა მონაწილეობა მიიღო მრგვალ მაგიდაში „თეატრი თანამედროვე სამყაროში - ადგილი. როლი. მისია" სანქტ-პეტერბურგის საერთაშორისო კულტურულ ფორუმზე, მომხსენებლად. თავის გამოსვლაში მან ყურადღება გაამახვილა პროვინციული თეატრის ცხოვრების პირობებზე, მის ჩაკეტილობასა და თვითკმარობაზე, ასევე თეატრისა და სახელმწიფოს ურთიერთობაზე.
ქალაქ ვოლოგდას კულტურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის ზ.ა. ნანობაშვილი დაჯილდოებულია სამკერდე ნიშნით „ვოლოგდას წინაშე დამსახურებისთვის" (2014 წ.). 2018 წლის 3 მაისს კი, რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის No182 ბრძანებულებით ვოლოგდას დრამატული თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს ზურაბ ნანობაშვილს მიენიჭა საპატიო წოდება „რუსეთის დამსახურებული არტისტი".
Интервью разных лет